VÍS er stærsta vátryggingafélag landsins með um þriðjungs markaðshlutdeild. Félagið byggir á traustum grunni og eru starfsmenn þess um 192 um allt land. Viðskiptavinir félagsins eru rúmlega 84 þúsund og iðgjöld þessara viðskiptavina dreifast talsvert á milli tryggingaflokka. Iðgjöld bifreiðatrygginga nema um 47% af heildariðgjöldum og iðgjöld eignatrygginga eru um 22%.

Rekstur félagsins gekk vel á síðasta ári. Hagnaður ársins nam 1.459 milljónum króna sem er fjórðungi minni hagnaður en árið á undan. Tekjur af fjárfestingastarfsemi námu 1.997 milljónum króna samanborið við 4.076 milljónir króna árið áður. Hafa skal í huga að markaðsaðstæður árið 2015 voru mjög góðar, ólíkt því sem var árið 2016 og því voru tekjur af fjárfestingastarfsemi óvenju háar það árið, mikið hærri en bæði árin 2013 og 2014. Arðsemi eiginfjár var 8,6%.

Ánægjulegt er að bæði bættust nýir viðskiptavinir í hópinn og núverandi viðskiptavinir juku viðskipti sín, en bókfærð  iðgjöld jukust um 10,5% milli ára.  Aftur á móti veldur áhyggjum að tjónatíðni óx samhliða. Að jafnaði var greitt  nokkuð á annan milljarð króna á mánuði í bætur til viðskiptavina og tjónþola og yfir 35 þúsund tjón voru tilkynnt félaginu á síðasta ári.

Samsett hlutfall, kostnaður vegna tjóna og rekstrar á móti iðgjaldatekjum, var 101,7% árið 2016 og hækkaði um 0,2 prósentustig frá árinu áður. Markmiðið er vitaskuld að framlegð af vátryggingarekstri sé jákvæð þannig að hlutfallið sé undir 100. Ekki er hægt að treysta einungis á fjárfestingastoð rekstrarins, því eins og þetta ár sýnir geta sveiflur í ávöxtun fjárfestinga verið verulegar.

Tjón halda áfram að aukast

Eins og sjá má af samsetta hlutfallinu hér að ofan stendur vátryggingastarfsemin ekki undir sér. Það hækkaði frá fyrra ári og það verður áfram verkefni félagsins að ná því niður fyrir 100.

Lítil breyting varð á kaskótjónum og ökutækjatjónum á árinu eftir snarpa hækkun árið 2015 þegar kaskótjónum fjölgaði um 22% og ökutækjatjónum um 9%. Tjón jukust hins vegar í eignatryggingum sem og ábyrgðartryggingum. Alls jukust tjón frá fyrri ári um 16,8% en vonast er til að toppnum sé náð og tjónakostnaður fari minnkandi á árinu 2017.

Ekkert eitt tjón setti svip sinn á árið líkt og óveðursdagarnir þrír árið 2015. Þó varð óvenju stórt bílslys á árinu auk nokkurra bruna.

Á árinu höfðaði lífeyrissjóðurinn Lífsverk mál gegn VÍS og fyrrum stjórnendum lífeyrissjóðsins og krafðist greiðslu skaðabóta úr ábyrgðartryggingu hjá VÍS vegna starfa stjórnar og stjórnenda lífeyrissjóðsins á árinu 2008. Héraðsdómur Reykjavíkur komst að þeirri niðurstöðu að VÍS og endurtryggjendum bæri að greiða Lífsverki rúmar 852 en að auki rúmar 754 milljónir kr. í vexti og dráttarvexti, samtals 1,6 milljarð kr. VÍS, í samráði við endurtryggjendur, komst að samkomulagi við stjórn Lífsverks um að fella niður dómsmálið áður en það var tekið fyrir í Hæstarétti. Samkomulagið fól í sér greiðslu samningsbóta upp á 835 milljónir kr. Vegna endurtrygginga nam hlutur VÍS 15% eða 125 milljónum króna. Nettó áhrifin af þessum samningi eru um 80 milljónir kr. sem færast til lækkunar eigin tjónakostnaðar á fyrsta ársfjórðungi 2017. Greiðsla VÍS felur í sér uppgjör á öllum kröfum á hendur félaginu vegna málsins.

Góð ávöxtun miðað við markaðsaðstæður

Afkoma af fjárfestingarstarfsemi félagsins, annarri tveggja meginstoða rekstrarins, var talsvert lakari en á síðasta ári þótt eignasafn félagsins hafi stækkað um 500 milljónir, úr 33.600 milljónum í 34.100 milljónir árið 2016. Tekjurnar voru 1.997 milljónir króna árið 2016 samanborið við 4.076 milljónir árið áður. Stærstu þættirnir í þessum mun liggja í tveimur eignaflokkum.

Innlend hlutabréf félagsins skiluðu 42,3% ávöxtun árið 2015 samanborið við 5,7% árið 2016.

Síðasta ár var erfitt ár á hlutabréfamarkaði. Úrvalsvísitala hlutabréfa lækkaði til að mynda um 6,92% á síðasta ári og því er ávöxtun á okkar eignasafni mjög góð.

Styrking krónunnar hafði neikvæð áhrif á fjárfestingastarfsemina en gengi krónunnar styrktist um 18,4% á síðasta ári. Styrking krónunnar hefur þau áhrif að gengistap af erlendum vátryggingarekstri bókast til lækkunar fjárfestingatekna og nam það tap 638 milljónum á síðasta ári.

Félagið hefur í langan tíma skoðað leiðir til þess að bregðast við styrkingu krónunnar, meðal annars með því að sækja um heimild til Seðlabanka Íslands til að verja eignasafn sitt. Þær umsóknir hafa þó ekki enn borið árangur en vonir standa til að sú umsókn sem er inni hjá bankanum núna fái meiri hljómgrunn eftir að bankinn gaf út tilkynningu þess efnis á dögunum að forsendur væru til að veita fyrirtækjum undanþágu frá lögum vegna afleiðuviðskipta til áhættuvarna. Vegna þess að Seðlabankinn neitaði félaginu um undanþágu í lok árs 2015 var tekinn ákvörðun í upphafi árs að selja öll skráð erlend verðbréf fyrir tæpar 1.400 milljónir til að bregðast við fyrirsjáanlegri styrkingu krónunnar. Með þeirri aðgerð tókst að draga verulega úr gjaldmiðlaáhættu félagsins. Í lok árs námu erlend verðbréf í eigu félagsins einungis 426 milljónum og samanstanda af framtakssjóðum sem félagið getur ekki selt að sinni.

Félagið hefur í mörg ár tekið þátt í erlendri endurtryggingastarfsemi. Í tengslum við hana þarf félagið að eiga talsvert af viðskiptakröfum og geymslufé í erlendri mynt.

Á móti hefur styrking krónunnar jákvæð áhrif á vátryggingaskuld félagsins um 370 milljónir króna.

Verðbólga ársins var 1,9% samanborið við 2,01% árið 2015 sem er undir markmiði Seðlabankans annað árið í röð. Aðrir eignamarkaðir gengu almennt vel á síðasta ári og var ávöxtun einstakra eignaflokka við eða yfir þeim viðmiðunarvísitölum sem eignasafnið er mælt við. Sérstaklega var ávöxtun óverðtryggðra bréfa góð annað árið í röð.

Í ljósi vaxtaþróunar síðasta árs hefur félagið dregið úr vægi ríkistryggðra bréfa og aukið vægi annarra skuldabréfa s.s. sértryggðra bréfa bankanna. Einnig hefur félagið bætt við sig í innlendum hlutabréfum. Félagið er með sterkt gjaldþol og því vel í stakk búið til að mæta skuldbindingum sínum.

Þýðingarmikið hlutverk

VÍS er snar þáttur í lífi fjölda Íslendinga sem tryggja aleigu sína hjá félaginu. Hlutverk félagsins er að veita viðskiptavinum sínum vernd gegn áföllum og fullvissu um að þeir fái framúrskarandi þjónustu í hvívetna. Félagið leggur mikla áherslu á að fyrirbyggja bæði slys og tjón, bæði gagnvart einstaklingum og fyrirtækjum.

Forvarnarráðstefna VÍS og Vinnueftirlitsins var haldin á Grand Hótel í febrúar og alls sóttu rúmlega 300 stjórnendur og ábyrgðarmenn öryggismála fyrirtækja ráðstefnuna. Umfjöllunarefnið var áskoranir atvinnulífsins í öryggismálum, en gríðarleg fjölgun vinnuslysa hefur átt sér stað á síðustu árum, sérstaklega í byggingariðnaði, samkvæmt tölum frá Vinnueftirlitinu árið 2015. Þeim iðnaði hefur vaxið fiskur um hrygg að undanförnu eftir mögur ár og þar sem starfsmönnum fjölgar hratt þarf að gæta sérstaklega að öryggi starfsmanna. Forvarnarráðstefnan, sem haldin er á hverju ári, er innlegg VÍS í því að halda atvinnulífinu upplýstu um mikilvægi þess að gæta ætíð að öryggi starfsfólks.

Í samræmi við stefnu félagsins um samfélagsábyrgð er unnið með margvíslegum hætti að því að draga úr hættu á slysum og tjónum hjá viðskiptavinum. Til að mynda fá viðskiptavinir ýmis konar heilræði og skilaboð send þegar ástæða er til, líkt og þegar óveður er í aðsigi eða mikið frost í kortunum. Áhugaverðu efni, sem á erindi við almenning, er miðlað til fjölmiðla sem iðulega gera því góð skil. Markvisst forvarnastarf með nokkrum af stærstu viðskiptavinum okkar á fyrirtækjasviði hefur skilað góðum árangri. Færri slys og tjón skila sér í lægri tjónakostnaði sem hefur svo áhrif til lækkunar á iðgjöldum.

Samfélagsábyrgð fyrirtækisins hvílir á fleiru en öflugum forvörnum. Lögð er áhersla á að starfsemi félagsins og samstarfsaðila stuðli að sem minnstri mengun, hreinni náttúru og förgun úrgangs í kjölfar tjóna, á sem umhverfisvænstan hátt. VÍS kappkostar að fylgja lögum og reglum í hvívetna. Félagið á aðild að jafnréttissáttmála UN Women og UN Global Compact og stutt er við margvísleg verkefni sem stuðla að öryggi í samfélaginu þar sem megináhersla er lögð á forvarnargildi styrktarverkefna.

VÍS og Lífís hafa frá upphafi verið á lista CreditInfo yfir framúrskarandi fyrirtæki á Íslandi. VÍS er einnig viðurkennt, af Rannsóknarmiðstöð í stjórnarháttum við Háskóla Íslands, sem fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum. Félagið hreppti þessa viðurkenningu fyrst tryggingafélaga en með henni eru stjórnarhættir félagsins árlega staðfestir af óháðum utanaðkomandi aðilum. Þá hefur Rannsóknarmiðstöð um stjórnarhætti við Háskóla Íslands endurnýjað viðurkenningu VÍS sem fyrirmyndarfyrirtæki í góðum stjórnarháttum. Þetta er fjórða árið í röð sem VÍS hlýtur þessa viðurkenningu. Matið byggist byggist á því hvort fyrirtæki fylgi leiðbeiningum um stjórnarhætti fyrirtækja sem Viðskiptaráð Íslands, Samtök atvinnulífsins og NASDAQ OMX Iceland gefa út. 

Stjórnarháttayfirlýsingu VÍS í heild sinni getur að líta undir kaflanum Stjórn og skipulag.

Kaup á eigin hlutum og arður

Í lok árs var markaðsvirði VÍS 20.200 milljónir króna og alls voru hluthafar 806. Lífeyrissjóðir eru þar umsvifamestir og eiga samtals um 44% hlutafjár. Á árinu keypti félagið eigin hluti fyrir 574 milljónir króna, en endurkaupum lauk þann 9. september sl. Um var að ræða rétt tæplega 73 milljónir hluta og átti félagið í árslok um 3,18% af heildarhlutafé þess.

Töluverður styr stóð um upphaflega arðgreiðslutillögu síðasta árs. Ný tillaga leit dagsins ljós skömmu fyrir aðalfund félagsins. Félagið í heild sinni hefur dregið lærdóm af síðasta ári. Arðgreiðslustefna félagsins er sú að möguleg arðgreiðsla miðist við allt að 100% af hagnaði hvers árs eftir skatta, ef gjaldþolshlutfall er yfir markmiði stjórnar, sem er að lágmarki 1,5 með neðri vikmörkum í 1,35. Stefnan er þó alltaf að vera í kringum 1,5 til að ekki safnist upp umframfjármagn í félaginu. Ljóst er að félagið nær markmiði stjórnar um gjaldþolshlutfall fyrir þetta ár þar sem það er 1,72. Stjórn félagsins leggur til að félagið greiði hluthöfum arð sem nemur 0,46 krónum á hlut. Heildarfjárhæð arðgreiðslunnar er um 1.023 milljónir króna sem er rétt rúmlega 70% af hagnaði ársins eftir skatta. Félagið sér vaxtartækifæri á markaðnum og telur arðstillöguna ekki skerða möguleika félagsins til nýtingar þeirra.

Framtíðarsýn

Í byrjun árs 2017 keypti VÍS 21,8% hlut í fjárfestingabankanum Kviku. Kaupin á hlutnum er gott fjárfestingatækifæri, stuðlar að dreifingu áhættu í eignasafni félagsins og þjónar þannig hagsmunum VÍS vel til lengri tíma, bæði viðskiptavinum og hluthöfum. Leiðandi bankar og tryggingafélög á mörkuðum í Evrópu hafa í ríkari mæli farið að bjóða upp á alhliða þjónustu, sem innheldur allt sem viðkemur fjármálum og tryggingum einstaklinga og fyrirtækja og skilið sig frá samkeppnisaðilum bæði hvað varðar ánægju viðskiptavina og afkomu. Það er engum blöðum um það að fletta að VÍS horfir til þess að halda áfram að vera leiðandi afl á íslenskum vátryggingamarkaði og hluti af því er að rýna inn í framtíðina.

Vinna við stefnumótun félagsins tekur mið af þessu, þar sem horft er sérstaklega til sértækrar fjármálaþjónustu og þróunar í rafrænni þjónustu.
Straumlínustjórnun VÍS var framhaldið á árinu en félagið hefur tekið innleiðingu á LEAN föstum tökum frá haustinu 2013. Önnur fyrirtæki hafa tekið eftir þessu og sóst eftir heimsóknum til okkar til að fræðast um innleiðingu okkar auk þess sem við höfum tekið á móti fjöldanum öllum af nemendahópum.

VÍS hefur náð fram umbótamenningu, sem er lykill að straumlínustjórnun, með markvissri innleiðingu á LEAN-aðferðafræðinni, sem veitir bæði tæki og tól ásamt viðhorfsbreytingu til verkferla og vinnuumhverfis. Ekki er síður mikilvægt að LEAN eykur starfsánægju starfsmanna þar sem þeirra álit skiptir máli og þeir taka virkan þátt í umbótum.

Nú þegar hefur LEAN verið innleitt á formlegan hátt í rúmlega 60% af fyrirtækinu. Árið 2017 er stefnt að því að öll svið sem sinna kjarnastarfsemi VÍS; Einstaklingssvið, Fyrirtækjasvið, Tjónasvið og Fjármálasvið, hafi farið í gegnum formlega innleiðingu LEAN. Unnið er í næstu skrefum innleiðingarinnar með að því að taka fyrir virðisstrauma fyrirtækisins, sem endurspegla kjarnastarfsemina, oft þvert yfir svið og deildir og vinna að straumlínulögun þeirra.
LEAN ferðalag VÍS hefur náð ákveðnum þroska að því leyti að nú sækjast stjórnendur eftir því að nota þau tæki og tól sem LEAN veitir þeim, sér til árangurs.

Innleiðing nýja tölvukerfisins Asks frá danska hugbúnaðarfyrirtækinu TIA Technology A/S sem mun gera alla umsýslu með tryggingar, iðgjöld og uppgjör fljótlegri og einfaldari er í fullum gangi. Búið er að setja nær alla nýja viðskiptavini, bæði einstaklinga og fyrirtæki, inn í kerfið samhliða því sem verið er að sníða vankanta sem ávallt fylgja innleiðingum af þessari stærðargráðu. Næst á dagskrá er að færa viðskiptavini úr gamla kerfinu yfir það í nýja um leið og tryggingar þeirra eru endurnýjaðar. Þetta er viðamikið verkefni, en eftir því sem fleiri viðskiptavinir flæða inn í Ask mun ávinningur af kerfinu raungerast og félagið verður á nýjum stað til að þróast til framtíðar. Innleiðing nýs tölvukerfis gerir VÍS kleift að þjónusta viðskiptavini sína á enn betri hátt í framtíðinni. Einnig að bjóða upp á notendavænar rafrænar lausnir fyrir viðskiptavini við tryggingatöku og tjónaafgreiðslu, auk þess að minnka flækjustig í rekstri.

Auður VÍS liggur ekki síst í frábæru starfsfólki um allt land. Þar kemur saman mikil þekking, reynsla og síðast en ekki síst ástríða fyrir félaginu og umhyggja fyrir viðskiptavinum þess. Það er ekki síst þeim að þakka að VÍS er jafn öflugt félag og raun ber vitni. Það hefur ekki alltaf verið einfalt eða auðvelt starfsumhverfið undanfarin ár með miklu álagi, breytingum og neikvæðri umræðu í kringum arðgreiðslumálið í fyrra. Af öllu þessu hefur félagið og starfsfólk dregið lærdóm, styrkst og lagt grundvöll að bjartri framtíð félagsins. Innleiðing nýs tölvukerfis er oft á tíðum erfið og reynir á þrautseigju, en þegar fram í sækir mun kerfið minnka óþarfa álag, fækka villum og gera starfsfólki kleift að einbeita sér að því sem skiptir mestu máli; Að bæta VÍS á allan hátt – hvort heldur sem er í innra eða ytra starfi og sjá til þess að félagið sé áfram leiðandi afl á íslenskum vátryggingamarkaði.